دانشگاه علوم پایه زنجان نمونه بسیار موفق تعمیم و ترویج علم و تنها دانشگاه آزاد (دانشگاه بدون دیوار و حصار) در کشور است. دانشگاهی که با برداشتن دیوارها و نرده ها والدین را تشویق به حضور و بازدید از مدرسه فرزندانشان می کند.
به گزارش ایسنا، شما همچنین ممکن است به یاد داشته باشید؛ روزی روزگاری درختان سر به فلک کشیده از چنار، بید، سرو و اقاقیا گرفته تا درختچه های پوشیده از گل و حتی چمن های پارک، پشت نرده های پارک قفل می شدند و با فرا رسیدن شب، دروازه های پارک به روی مردم و گل ها، درختچه ها و درختان بسته می شد. آنها در پشت حصارها به امید دیدار با مردم در سحر سپری کردند.
اما در زمان مدیریت غلامحسین کرباسچی در شهرداری تهران، ورق به شکل دیگری چرخانده شد و دیوارها و نرده های اطراف پارک ها و بوستان ها برداشته شد. با برداشتن دیوارها اتفاق خاصی نیفتاد، شاخه های درختان چند صباحی شکسته شد، گل ها قطع شد و در نهایت مردم متوجه شدند که فضای سبز، پارک ها و باغ ها متعلق به آنهاست و باید حفاظت کنند. آنها اتفاقاً امروز چند پارک در تهران را می‌بینید که درختان و گل‌ها و گیاهانشان پشت نرده‌ها حبس شده‌اند.
اما ماجرای برداشتن دیوارها و نرده های پارک ها را برای رسیدن به موضوعی متفاوت و البته نادرتر در کشور یادآور شدیم. دانشگاه بدون دیوار!! جدا از مردم نجیب با فرهنگ و علم دوست زنجان، علاقه مندان به علم و دانش، اساتید و دانشجویانی که دانشگاه تحصیلات تکمیلی زنجان را برای تدریس و یادگیری انتخاب کرده اند و مسافرانی که در روزهای مختلف به این شهر می آیند، افراد زیادی از وجود دانشگاه بدون حصار و دیوار در زنجان بی خبرند. دانشگاهی که دیواری بین دانشگاه و جامعه نکشیده است تا عموم مردم بتوانند وارد فضای دانشگاه شوند و حتی از فضای سبز آن استفاده کنند. نمونه های بی نظیری از پیوند جامعه و دانشگاه. پیشنهاد می کنیم در سفر به زنجان حتما از این دانشگاه دیدن کنید و همه این موارد را خودتان تجربه کنید.
شاید برای ما که برای اولین بار برای گفت و گو با یکی از افتخارات علمی کشور به زنجان رفتیم، رسیدن به محوطه دانشگاه بدون در و دیوار تعجب آور بود! جایی که خبری از نگهبانی، کارت دانشجویی یا کنترل خبرنگاری و پرسش و پاسخ استاندارد در دانشگاه های دیگر و البته هماهنگی های طولانی مدت برای ورود به پردیس نبود!
تجربه عجیبی بود؛ به خصوص که بارها در نگهبانی دانشگاه های مختلف به عنوان خبرنگار تعلیق شدیم و مجبور به هماهنگی های مکرر شدیم، ورود بدون تشریفات به محیط «دانشگاه تحصیلات تکمیلی علوم پایه زنجان» عجیب بود. دانشگاهی که نام بزرگی را به عنوان مؤسس در کارنامه خود دارد: «پروفسور یوسف ثبوتی».
استاد معتبر نامی است که نیازی به تمجید ندارد. اما برای آشنایان جوانتر می نویسیم: فیزیکدان و ستاره شناس برجسته ایرانی، مؤسس دانشگاه تحصیلات تکمیلی زنجان، مؤسس رصدخانه ابوریحان بیرونی در دانشگاه شیراز، عضو انجمن بین المللی نجوم (IAU) و استاد دانشگاه. که فارغ التحصیلان در سطح جهانی تربیت کرده است.
پروفسور ثبوتی درباره علت تشکیل این دانشگاه توضیح می دهد: در اواخر دهه 1960، دانشگاه ها بی وقفه دنبال توسعه تحصیلات تکمیلی بودند و تقاضا بسیار زیاد بود. فشار بر دانشجویان تحصیلات تکمیلی در دانشگاه ها بسیار زیاد و منابع مالی کمیاب بود. من به وزیر علوم وقت جناب آقای دکتر مصطفی معین دلایل خود را مبنی بر پرداخت نشدن حق اطلاع از تحصیلات تکمیلی بیان کردم و پیشنهاد تاسیس دانشگاه علوم پایه زنجان را دادم و خواستم این امکان را به ما بدهم که تجربه متفاوتی در ایران داشته باشیم. سیستم آموزش عالی
بدین ترتیب دانشگاه علوم پایه زنجان در سال 1371 به عنوان تجربه ای کاملا متفاوت در نظام آموزش عالی ایران تأسیس شد.
روی سر در دانشگاه نوشته شده است: اولیای گرامی به محل تحصیل فرزندان خود مراجعه کنید. دانشگاهی که خانواده ها را برای حضور در یک محیط دانشگاهی دعوت می کند! قبل از همه گیری کرونا، همه مردم حتی می توانستند به راحتی از کتابخانه دانشگاه استفاده کنند. چیزی که ممکن است بگوییم در سایر کتابخانه های دانشگاه اصلاً امکان پذیر نیست. دانشگاهی کاملا متفاوت با دانشگاه های دیگر که می توانید ۲۴ ساعت شبانه روز در آن پیاده روی کنید، بدون اینکه حصار یا دیواری مانع ورود شما شود! جایی که خانواده ها می توانند از فضای سبز دانشگاه استفاده کنند و هیچکس فکر نمی کند با این حرکت، حیثیت دانشگاه زیر سوال می رود!
وقتی نام دانشگاه تحصیلات تکمیلی علوم پایه زنجان را در گوگل جستجو می کنید، این ورودی را در قسمت ساعات کاری دانشگاه پیدا می کنید: 24 ساعت (باز 24 ساعته)؛ پیشنهاد می کنیم نام دانشگاه های دیگر را در گوگل جستجو کنید و نتایج را با هم مقایسه کنید.
اما شاید برای شما هم این سوال پیش بیاید که چگونه می توان امنیت دانشگاه را بدون امنیت و در و دیوار حفظ کرد؟ استاد ثبوتی در این باره می گوید: در آن سال ها استاندار وقت به من نامه نوشت که چرا برای حفظ اموال دولتی برای دانشگاه دیوار نمی کشید؟! پاسخ من این بود که 31 خانه برای ساختن دانشگاه خریدیم و خیابان را نبستیم. در مدت 5 سال فقط یک حلقه شلنگ از دانشگاه گم شد در شرایطی که فضای دانشگاه نگهبان نداشت. بحث من این بود خوب آقای استاندارد وقتی می گویید چرا من دیوار نمی کشم و از اموال دولتی محافظت نمی کنم، اگر بخواهم اینجا دیوار بکشم باید حداقل 2000 متر فضای دیوار بسازم و استخدام کنم. حداقل شش نگهبان هزینه دیوارکشی و حقوق این نگهبانان در 5 سال را حساب کنید و سپس با قیمت یک حلقه شلنگی که در این مدت از دست ما رفته است مقایسه کنید! آیا من از اموال دولتی محافظت نمی کنم؟
وی افزود: در همین دانشگاه شیرآلات چدنی روی چاه های فاضلاب قرار دارد. در این دانشگاه، زمانی که من زیر نظر من بودم، مردم در خیابان های منتهی به آن پیک نیک می کردند. یک بار به من گفتند که شیر چدنی برخی از چاه های فاضلاب گم شده است. او باید مرد فقیری بوده باشد که تنها راه حلش برداشتن این دریچه های چدنی بوده است. گفتم فقط این شخص را پیدا کن. برگشتند و طرف را پیدا کردند. او یک معتاد بود. ما به او هشدار دادیم که شما را به پلیس تحویل ندهد، اما دیگر این کار را نکنید. ما شیرآلات را هم خریدیم و دیگر این اتفاق نیفتاد. حالا اگر بخواهم از این شیرها محافظت کنم چقدر هزینه می شود؟ این کار (حذف دیوارهای دانشگاه) در تمامی دانشگاه های کشور قابل انجام است.
استاد ثبوتی تاکید می کند: این اساس تفاوت این دانشگاه با سایر دانشگاه هاست. در دانشگاه های دیگر هم همینطور است. آیا فکر می کنید دانشگاه شیکاگو، دانشگاه هاروارد، دانشگاه پرینستون، دانشگاه پنسیلوانیا از دیوار دور هستند؟ البته چرا؛ در انگلستان، فرانسه و کشورهای قدیمی با فرهنگ قدیمی، به عنوان مثال در دانشگاه سوربن، این دیوارها و نرده ها هنوز در برخی از نقاط دانشگاه وجود دارد. همین عوامل بازدارنده است که باعث می شود اساتید آنها به آمریکا تحویل داده شوند.
موسس دانشگاه تحصیلات تکمیلی زنجان تاکید کرد: احترامی که این بی دیواری و دعوت از مردم برای حضور در دانشگاه فرزندان شما در جامعه ایجاد کرده قابل ارزش گذاری نیست. همان افرادی که وارد پردیس می شوند و از فضای سبز آن استفاده می کنند در طول مسیر نیز پلاستیک جمع آوری می کنند (چون زنجانی ها این دانشگاه را متعلق به خود و شهرشان می دانند). وقتی احترام می گذارید، احترام می بینید.
اما وجه تمایز این دانشگاه به نداشتن نرده و دیوار محدود نمی شود. وقتی وارد فضای پردیس می شوید، محیطی کاملا متفاوت با دانشگاه های دیگر را تجربه می کنید. فضاهای سبز نسبتا متفاوتی که در همه جای دانشکده ها به چشم می خورد، آبنماهایی که در داخل ساختمان ها تعبیه شده است و این ترکیب صدای آب و فضای سبز، حس آرامش را برای اساتید، دانشجویان، کارکنان و حتی مراجعین ایجاد می کند. این امکان وجود دارد که کلاس‌های درس در خارج از کلاس در هنگام شیوع کرونا در کنار آب‌نماها و درختچه‌ها و درختان راه‌اندازی شود.
دانشجویان این دانشگاه از دانشجویان مقطع دکتری هستند که بدون دغدغه و با خیالی آسوده در اتاق هایی که برای آنها در نظر گرفته شده – مخصوص خانم ها و آقایان – مطالعه و تحقیق می کنند. اتاق ها و محیط با آنچه در دانشگاه های دیگر می بینیم کاملا متفاوت است البته با رعایت تمامی قوانین و مقررات جاری کشور.
به همین دلیل است که دانشجویان دانشگاه تحصیلات تکمیلی زنجان بر خلاف بسیاری از دانشجویان تهران و کلانشهرها، کافه های اطراف دانشگاه را به محیط دانشگاه ترجیح نمی دهند. زیرا به جای کافه، رستوران یا حتی پارک در محوطه دانشگاه، آرامش و آسایشی را که به دنبال آن هستند، می یابند و در عین حال به منابع آموزشی و پژوهشی، اینترنت و امکانات مختلف دسترسی آسانی دارند.
استاد ثبوتی تاکید می کند: سعی کردم سر شاگرد و استاد را اینجا نگذارم. من به جرأت می گویم، اگر کسی پیش من بیاید و پیشنهادی بدهد، به ندرت نه می گویم. من می گویم ایده خوبی است، برو انجامش بده. اگر موفق شد تشویقش می کنم و خداحافظی می کنم و اگر موفق نشد می گویم متوجه اشتباه خود شدید؟ برو یه کار دیگه بکن
به گزارش ایسنا، زنگ خطر در بسیاری از دانشگاه های کشور به صدا درآمده است و باید به فکر وضعیت دانشجویان و وضعیت آموزشی، فرهنگی و رفاهی دانشگاه های کشور باشیم؛ سوال اینجاست که چرا باید به راحتی از نمونه نمونه های موفق داخلی بگذریم، از جمله آنچه که استاد یوسف ثبوتی در دانشگاه علوم پایه زنجان موفق به انجام آن شده است؟ آنچه که باید سقوط کند، دیوار دانشگاه ها نیست، سد ذهنی است که برای خود ساخته ایم!
انتهای پیام/